Czy terapia online jest skuteczna? Relacja z webinaru ClickMeeting i Mental Health Helpline

Rozwój społeczny sprawia, że troska o własne zdrowie psychiczne przestaje być tematem tabu. Wciąż jednak dostęp do fachowej opieki psychologicznej nie jest najłatwiejszy. Nie trzeba jednak ograniczać się wyłącznie do standardowych gabinetów psychoterapeutów. Coraz częściej można również korzystać ze wsparcia online.

Jednak czy jest ono skuteczne? Jak wybrać terapeutę i przygotować się do pierwszego spotkania? Na te i wiele innych pytań podczas webinaru ClickMeeting odpowiedział Tadeusz Reimus – doświadczony psychoretapeuta, konsultant i coach Mental Health Helpline. Poniżej udostępniamy nagranie tego wydarzenia, a pod nim relację z webinaru.

Możliwość uzyskania pomocy psychoterapeutycznej bez wychodzenia z domu jest bardzo aktualnym tematem. Aby zobrazować tempo zmian, warto przytoczyć wyniki Mental Health Helpline. W 2020 roku organizacja przeprowadziła 300 konsultacji i zatrudniała 5 osób. W 2021 roku odbyło się aż 7 000 konsultacji, a Mental Health Helpline zatrudnia obecnie 70 specjalistów.

Co to jest psychoterapia?

Psychoterapia (z gr. “psyche” – dusza, “therapein” – leczyć) oznacza zamierzone, systematyczne i wcześniej sprawdzone zabiegi. Mają one na celu poprawę funkcjonowania jednostki w jej otoczeniu oraz zredukowanie wszelkich zaburzeń o charakterze psychicznym lub psychosomatycznym, z którymi dana jednostka się boryka.

Do psychoterapeuty lub psychologa warto zwrócić się w momencie, kiedy odczuwa się wewnętrzny ból, coś, co dla jednostki jest trudne. Takie spotkanie ze specjalistą w pierwszej kolejności pomoże zdiagnozować, czy poziom przeżywanego cierpienia zaburza funkcjonowanie czy nie.

Często pacjenci przychodzą i mówią: „nie wiem, czy coś jest nie tak, ale chcę się dowiedzieć, chcę się temu przyjrzeć, chcę o siebie zadbać”. I to jest dobry pomysł, żeby podjąć kontakt ze specjalistą i otrzymać diagnozę. Nie musi się to wiązać z terapią, bo taka pomoc może być krótkoterminowa.

Tadeusz Reimus

Kluczowe obszary zdrowia psychicznego, czyli czym zajmuje się psychoterapeuta

Obszary, które mogą mieć wpływ na zdrowie psychiczne, to np. pandemia. Wpłynęła ona na wszystkich, jednak osobowość młodych dorosłych zmieniła się pod jej wpływem najbardziej. Stali się bardziej nastrojowi i podatni na stres, mniej skłonni do współpracy, mniej ufni i mniej odpowiedzialni.

Innym czynnikiem wpływającym na zdrowie psychiczne jest praca. Badania APA “2021 Work and Well-being survey” wskazują, że pracownicy zaczęli doceniać równowagę między życiem zawodowym a prywatnym. Od czasu wybuchu pandemii priorytetowe traktowanie zdrowia psychicznego stało się ważniejsze dla 59% pracowników. Badania Microsoft z tego zakresu dowodzą, że 41% pracowników na całym świecie rozważa odejście od swojego obecnego pracodawcy.

Istotnym obszarem jest również wypalenie zawodowe. Badania przeprowadzone przez American Psychological Association wskazują, że 79% pracowników doświadczyło stresu związanego z pracą w miesiącu poprzedzającym badanie. Prawie 3 na 5 pracowników zgłosiło negatywne skutki takiego stresu. Co zdumiewające, 44% badanych takim skutkiem określa również zmęczenie fizyczne.

Jeżeli przez miesiąc obserwuje się u siebie lub bliskiej osoby problemy ze snem, brak radości i przyjemności, czyli uczuć budujących, oraz skoki nastrojów, to bezwzględnie należy się zgłosić po pomoc.

Tadeusz Reimus

Psychologia katastrof, czyli takich wydarzeń jak klęski żywiołowe, katastrofy technologiczne, ekologiczne, telekomunikacyjne, czy jak ostatnio agresja Rosji na Ukrainę, również wymagają pomocy psychologów i psychoterapeutów. W takich sytuacjach specjaliści dbają, żeby bardzo trudne doświadczenia nie zamieniły się w coś traumatycznego czy zespół stresu pourazowego. Również wielu pacjentów, którzy nie brali bezpośredniego udziału w katastrofie, ale dużo o niej słuchali, może nabrać objawów tzw. traumy wtórnej.

Czemu może służyć terapia?

W zależności od różnych szkół po jednej stronie mamy model rozwojowy w terapii, a po drugiej leczniczy czy też medyczny. Wychodzimy od tego, aby odpowiedzieć sobie na pytanie „po co?”, czyli w czym terapia ma pomóc pacjentowi.

Są różne szkoły terapeutyczne. Tadeusz Reimus przedstawił trzy podejścia do psychoterapii:

– psychodynamiczne/psychoanalityczne;

– behawioralno-poznawcze;

– humanistyczne.

I przestrzega: “zwracajcie uwagę w kontekście terapii na historię uczenia się danego psychoterapeuty i jakie podejście stosuje – czy jest certyfikowany, czy skończył szkołę psychoterapii. To ważne, bo na rynku jest też dużo szarlatanerii w tym zakresie”.

Jak dobrze wybrać psychoterapeutę?

To, jak będzie się nazywać modalność psychoterapeutyczna uprawiana przez danego psychoterapeutę, nie ma znaczenia. Ważne, by on sam był w swoim podejściu kompetentny i by robił to, co sam uważa za leczące. Bo to nie psychoterapia działa, lecz konkretny psychoterapeuta, mający określony charakter, umiejętności i wiedzę.

Bardzo istotne jest to, aby Twój psychoterapeuta sam przeszedł proces psychoterapii. To znaczy, żeby miał doświadczenie bycia pacjentem, bycia po drugiej stronie. Ja również mam takie doświadczenie i uważam, że jest jednym z najważniejszych.

Tadeusz Reimus

Prowadzący w łatwy sposób wyjaśnia, do kogo można się zwrócić o pomoc, biorąc pod uwagę potrzeby osoby poszukującej wsparcia.

Kiedy należy szukać pomocy?

Wśród potencjalnych oznak problemów ze zdrowiem psychicznym lub sytuacji kryzysu psychicznego można rozróżnić trzy obszary:

Fizyczne:

• zmęczenie
• problemy z trawieniem, niestrawność
• bóle głowy
• zmiany apetytu i zmiany wagi
• bóle stawów i pleców
• zmiany trybu snu
• widoczne napięcie lub drżenie mięśni, rąk
• drżenie głosu
• bóle gardła czy klatki piersiowej
• pocenie się
• poczucie zimna

Psychologiczne:

• lęk, niepewność
• niecierpliwość
• płaczliwość, bycie “na skraju łez”
• wahania nastroju
• trudności z podejmowaniem decyzji
• spadek motywacji
• utrata poczucia humoru
• rozproszenie, niepewność
• zwiększona wrażliwość, drażliwość
• problemy z odprężeniem się
• problemy z pamięcią
• nielogiczne, irracjonalne rozumowanie
• problemy z przyswajaniem informacji

Behawioralne:

• częstsze palenie lub spożywanie alkoholu
• wycofanie
• rezygnacja
• poirytowanie, złość, agresja
• zwiększona ekscytacja, euforia
• brak zmęczenia, nadaktywność
• spóźnianie się, wcześniejsze wychodzenie z pracy lub przedłużanie przerw
• znacznie wydłużone godziny pracy
• intensywna i znacznie zwiększona aktywność
• powtarzanie (uporczywe) zwrotów lub aktywności
• zmniejszona lub falowa efektywność pracy
• popełnianie mało charakterystycznych błędów
• zwiększona absencja chorobowa
• problemy w relacjach ze współpracownikami (niecharakterystyczne)
• nadwrażliwość, nieadekwatne do sytuacji sposoby reagowania
• podejmowanie ryzyka
• zachowania aspołeczne
• sięganie po narkotyki.

Jeżeli obserwujesz takie zmiany u siebie lub osoby bliskiej i utrzymują się w granicach od trzech tygodni do miesiąca, warto pomyśleć o fachowej pomocy.

Zdrowie psychiczne ma taką najprostszą definicję, że ktoś jest zdolny do miłości i pracy. Jeżeli w tym zakresie obserwuje się trudności, to warto się tym zaopiekować.

Tadeusz Reimus

Czy terapia online jest skuteczna?

Istnieje szereg badań potwierdzających, że psychoterapia online jest tak samo skuteczna jak stacjonarna. Pierwsze takie badania pochodzą z lat 50 XX wieku, były przeprowadzone w Stanach Zjednoczonych i dotyczą telepsychiatrii.

Terapia online nie jest tak skuteczna jak w kontakcie osobistym w trzech przypadkach:

1. Jeżeli dotyczy ofiar przemocy.
2. Jeżeli dotyczy psychoz.
3. Jeżeli dotyczy uzależnień.

Taki najzdrowszy według mnie model to terapia hybrydowa. Oczywiście zdarzają się pacjenci, którzy będąc w ciągłych rozjazdach preferują tylko kontakt online. Jednak ja polecam, żeby raz na jakiś czas, chociażby raz na pół roku, spotkać się w gabinecie.

Tadeusz Reimus

Jeżeli masz problem z wychodzeniem z domu, jeżeli mieszkasz daleko od miejsca, gdzie możesz uzyskać fachową pomoc, jeżeli przy pierwszym kontakcie czujesz się bezpiecznie online, zrób ten krok i skontaktuj się z psychoterapeutą. Fachowa pomoc jest możliwa i skuteczna również w świecie wirtualnym. Najważniejsze – zrób ten krok i pomóż sobie przejść przez trudniejszy etap w życiu.